زن ايراني در تبلیغ
اين روزها در تبليغات و آگهي هاي مختلف شاهد تصوير جديدي از زن و نقشش در خانواده هستيم. امروزه تعداد آگهي هايي كه مرد زن ذليل را براي خوش آمد زنان به سو‍ژه طنز و جذابيت تبديل مي كنند، رشدي فزاينده به خود گرفته است. ظاهرا حالا ديگر قالب هاي رايج گذشته كه زن خانه دار را در كنار مرد نان آور نشان مي دادند، شكسته شده و به خانم ها احترام بيشتري گذاشته مي شود. اما يك سوال: آيا واقعا چنين تحولي در حال وقوع است، يا همان روش هاي پيشين حالا بزك شده اند و با شكل و شمايلي جديد به خورد مخاطبيني داده مي شوند كه قادر هستند از فرط بي تفريحي هر چيزی جدي را به يك شوخي بامزه تبدیل کنند؟
بحث نقش جدید زن در آگهي هاي تبليغاتي زماني اهمیت بیشتری پیدا کرد كه آگهي هاي جدید تبرك پخش شد. به عقيده برخي از دوستان این سري از آگهي ها با موضوع حميد به اين دليل مورد توجه قرار گرفت كه به نوعي تلاش داشت، جايگاه كليشه اي مردان در آگهي هاي تلويزيوني را به چالش بگيرد و بدين ترتيب زنان را به خريد ترغيب كند. كاري نداريم كه ترغيب خانم ها به خريد در نهايت به Action ختم مي شود يا نه، اما به عقيده اين دوستان موضوع زماني جدي تر مي شود كه بدانيم اين كار روي وجهه مردانه مردان تاثيري منفي مي گذارد و وجوه اتكاپذيري آنان را در نظر زنان خدشه دار مي كند. مثال هاي ديگري هم وجود دارد. مثلا جاروبرقي ساني كه دو مرد را به صورتي طنز به جان هم مي اندازد يا آگهي شوينده جام كه مردي با پيشبند آشپزخانه را عاجزانه در درون يك ديگ نشان مي دهد.
برخي از دوستان هم كه فكر مي كنند كشف جديدي كرده اند و بايد آن را فورا به ثبت برسانند، تاكيد دارند كه اين نوع آگهي ها به دليل محدوديت ها و قوانين مربوط به حضور زن در آگهي هاي تجاري است، مثلا هرگز صدا و سيما به يك آگهي كه زني را با پيشبند در يك ديگ نشان مي دهد، اجازه پخش نمي دهند.
اما در ميان اين بحث و جدل ها يك سوال وجود دارد كه به نظر ( حداقل به نظر خودم ) خيلي اساسي است : آيا اصولا كليشه هاي رايج فرهنگي در كشورمان اجازه مي دهند زن خانه دار را مرد جا بزنيم؟ اگر جواب مثبت است پس چرا چنين آگهي هايي مايه طنز و شوخي پيدا مي كنند؟ سوال اساسي تر اين كه ما براي حضور زنان در آگهي ها بيشتر به محدوديت هاي قانوني قائل هستيم يا هنجار هاي جا افتاده مردسالارانه؟